Kada govorimo o modernom srpskom dinaru pominje se period od 1868. do 1920. godine
Srpski dinar postao je zvanični novac donošenjem Zakona o kovanju srpske srebrne monete pre ravno 150 godina. Konkretnije, u decembru ove godine će naša, domaća valuta „proslaviti“ svoj jubilej.
Naime, kada govorimo o modernom srpskom dinaru pominje se period od 1868. do 1920. godine, a za datum kada je dinar postao zvanični srpski novac donošenjem Zakona o kovanju srpske srebrne monete, uzima se 12. decembar 1873. godine.
Za izradu prve kovanice bile su potrebne dve godine, od uvođenja dinara kao zvanične valute, što znači da je srebrni kovani novac srpskog dinara implementiran 1875. godine.
Ko sve „ima“ dinar?
U skladu sa manje ili više burnim vremenima i tokovima državnih vlasti, dinar se menjao i za ovaj vek i po pratilo ga je nekoliko uspona i padova, kao i promena nominalne i stvarne vrednosti, ali i samog izgleda novčanica.
Zanimljivo je da se reč „dinar“, kao nacionalna valuta, upotrebljava i u Bahreinu, Jordanu, Kuvajtu, Libiji, Iraku, Alžiru, a u Iranu dinar označava stoti deo rijada.
Dinar se, dakle, zvanično ustalio 1873. godine mada je dinar bio naziv za novac i za vreme srpskih srednjovekovnih vladara. Kralj Stefan Radoslav je započeo eru kovanja novca od srebra i bakra u 13. veku.
Na prvom srebrnom kovanom srpskom dinaru (od 1875. godine) na prednjoj strani novčića nalazio se lik kneza Milana Obrenovića.
Rat pogurao papirni novac…
Prve novčanice štampane su 1876. godine, odnosno godinu dana nakon prvih kovanica. Razlog za to bile su, kako navode istoričari, potrebe finansiranja Srpsko-turskog rata.
S druge strane, prva novčanica srpskog dinara u opticaju štampana je u Belgiji, a u opticaj je ušla 2. jula 1884. i vredela je sto dinara. Godinu dana potom, u opticaj su puštene i novčanice od 50 dinara plativa u zlatu i od 10 dinara plativa u srebru.
Kada je Srbija postala kraljevina, a knez Milan proglašen kraljem 1882. godine, tada je izdata i specijalna serija zlatnika od 10 i 20 dinara.
Osnivanjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, došlo je i do promena ne samo u političkom, već i u monetarnom smislu. Na pomenutoj teritoriji u upotrebi su bile sledeće valute: srpski dinar, crnogorski perper, austrougarska kruna, kao i novac savezničkih država.
Zavod za izradu novca Narodne banke kraljevine Jugoslavije počeo je da radi 1930. godine, a već 1931. izdata je jedna od najlepših novčanica u našoj istoriji. Imala je lik kraljice Marije i vredela je 1.000 dinara.
Nov dizajn od 2000. godine
Vlada Kraljevine Jugoslavije je emigrirala, a Narodna banka je nastavila s radom na teritorijama savezničkih država i sa sedištem u Londonu. Tamo je 1943. godine izdata serija novčanica sa likom kralja Petra Drugog Karađorđevića. Izdate su novčanice u apoenima od pet, 10, 25, 100, 500 i 1.000 dinara koje nikada nisu došle do Srbije, niti su bile u upotrebi.
Nakon Drugog svetskog rata, došlo je do nekoliko državnih uređenja, pa samim tim se i novac menjao. Sve u svemu, od 1945. do 1992. emitovano je ukupno 12 serija novčanica. Potom je nastupio period hiperinflacije, a od 2000. godine izdaje se novodizajnirani novac.
Centralna banka naše zemlje nosi naziv Narodna banka Srbije od 2003. godine, kada ujedno počinje da izdaje novčanice i kovanice sa novim grbom banke. Danas su u opticaju novčanice u apoenima od 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1.000, 2.000 i 5.000 dinara, kao i kovanice od dinar, dva, pet, 10 i 20 dinara.
Izvor: 24sedam
