U Zapadnoj Evropi starosna granica oko 65 godina, u regionu najduže rade Crnogorci

Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje (PIO fond) objavio je uslove za ostvarivanje prava u 2022. godini za sve građane koji su deo radnog staža ostvarili u inostranstvu, tačnije u svim državama sa kojima Republika Srbija ima potpisane sporazume o socijalnoj sigurnosti.

Na spisku se nalaze Nemačka, Mađarska, Švajcarska, Kipar, Rusija, Italija, Bugarska, Luksemburg, Belgija, Poljska, Češka, Grčka, Norveška, Francuska, Rumunija, Danska, Švedska, Engleska, Holandija, Austrija, Slovačka, Kanada i Kvebek. Kada je reč o regionu, tu su Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Republika Srpska, Severna Makedonija, Hrvatska i Slovenija.

Među omiljenim destinacijama srpskih gastarbajtera, zemljama u kojima su mnogi ostvarili deo radnog staža, svakako su razvijene ekonomije Zapadne Evrope poput Nemačke, Austrije i Švajcarske.

Nemačka

Prema podacima Centralnog saveta Srba u Nemačkoj, u toj zemlji živi oko 700.000 građana Srbije. Za ostvarivanje prava po osnovu radnog staža u najvećoj evropskoj ekonomiji, uslov za starosnu penziju je isti za muškarce i žene, a to je da su navršili 65 godina života, da imaju najmanje pet godina staža osiguranja, i da su najmanje 12 meseci radili u Nemačkoj, dok se za osiguranike koji su rođeni posle 1. januara 1947. godine starosna granica povećava.

U prevremenu starosnu penziju može se otići sa 63 godine života, ali je potrebno i ukupno 35 godina penzijskog staža, od čega bar 12 meseci u Nemačkoj. Kada je reč o onima koji su rođeni između 1949. i 1963. godine, oni mogu u prevremenu penziju sa navršene 62 godine života i 35 godina penzijskog staža, uz isti uslov da su najmanje 12 meseci radili u Nemačkoj. Za one rođene nakon 1964. godine, starosna granica za odlazak u penziju je 67 godina, čak i nakon 35 godina staža.

Kada je reč o invalidskoj penziji, uslov je da je nastao gubitak radne sposobnosti, kao i 60 meseci staža osiguranja, od čega 36 meseci treba da bude u poslednjih pet godina od podnetog zahteva.

Austrija

Druga omiljena destinacija srpske dijaspore je Austrija, gde živi oko 350.000 građana Srbije. Kada je reč o onima koji su radni staž stekli u Austriji, uslov za starosnu penziju za muškarce je 65 godina starosti, dok je za žene 60 godina. I za jedne i za druge je uslov najmanje 15 godina staža, od čega bi 12 meseci trebalo da bude ostvareno u Austriji.

Muškarci i žene, takođe, mogu u prevremenu starosnu penziju pre 65, odnosno 60 godina života ukoliko su ostvarili 36 godina i šest meseci staža. Izuzetak od ovoga su žene rođene posle 1. oktobra 1957. godine i muškarci rođeni posle 1. oktobra 1952. godine i oni nemaju pravo na prevremenu starosnu penziju.

Kada je reč o takozvanoj koridor penziji, ona se trenutno priznaje samo muškarcima, i to sa navršene 62 godine života i 39 godina staža. Za žene će ova vrsta penzije biti moguća tek od 2028. godine.

Uslov za invalidsku penziju je utvrđena invalidnost i 15 godina staža, od čega najmanje 12 meseci u Austriji, a u posebnim uslovima je moguće steći invalidsku penziju i sa manje od 15 godina staža.

Porodičnu penziju pod određenim uslovima mogu ostvariti udovica, udovac i deca. Razvedena supruga može steći pravo na porodičnu penziju samo u slučaju da je pokojni osiguranik bio dužan da je izdržava.

Švajcarska

Kada je reč o pravu po osnovu rada u Švajcarskoj, muškarci odlaze u penziju sa 65 godina života i najmanje 12 meseci staža osiguranja u toj zemlji, dok se kod žena razlikuje samo to što ovo pravo stiču sa navršene 64 godine života. I muškarci i žene mogu da ostvare pravo na prevremenu penziju jednu ili dve godine ranije, pod posebnim uslovima.

Kada je reč o invalidskoj penziji, neophodan usov je utvrđena nesposobnost za rad od najmanje 40 odsto ukoliko postoji nemogućnost uspostavljanja, održavanja ili poboljšavanja sposobnosti da se obavljaju redovni poslovi.

Porodičnu penziju, pak, po osnovu rada u „zemlji čokolade i satova“ mogu ostvariti, pod određenim uslovima, udovica, udovac, deca i razvedena žena.

Rusija

U Rusiji je uslov za starosnu penziju kod muškaraca 61 godina i šest meseci života, dok je kod žena 56 godina i šest meseci. Penzijski staž za oba pola treba da iznosi najmanje 13 godina. Prevremenu starosnu penziju muškarci mogu steći sa navršenih 60 godina života i 42 godine staža osiguranja, dok žene sa navršenih 55 godina života i 37 godina radnog staža, dok žene sa više dece mogu i ranije, shodno broju dece.

Kada je reč o invalidskoj penziji, postoje tri grupe stepena invaliditeta – prva od 90 do 100 odsto, druga od 70 do 80 odsto, i treća od 40 do 60 odsto, dok je uslov jedan dan radnog staža.

Kada je reč o porodičnoj penziji, nju pod određenim uslovima mogu ostvariti udovica, udovac, deca i braća i sestre.

Zemlje u regionu

U Crnoj Gori starosnu penziju muškarci stiču sa 66 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja, ili sa 61 godinom života ukoliko imaju 40 godina staža osiguranja. U prevremenu penziju muškarci mogu otići sa 62 godine i šest meseci života, uz 15 godina osiguranja.

Što se tiče žena, one u starosnu penziju odlaze sa 62 godine i tri meseca života, kao i 15 godina staža osiguranja, ili sa 57 godina i tri meseca života, ukoliko imaju 37 godina i tri meseca radnog staža.

Pravno na starosnu penziju sa 20 godina radnog staža ima jedan od roditelja, bez obzira na godine starosti, ukoliko ima dete sa teškim smetnjama u razvoju koje je korisnik lične invalidnine, bez obzira na detetove godine.

U Severnoj Makedoniji muškarac stiče pravo na penziju sa navršene 64 godine života i 15 godina penzijskog staža, a žena sa navršene 62 godine života i 15 godina penzijskog staža. Porodičnu penziju pod određenim uslovima mogu ostvariti bračni drug, razvedeni bračni drug, deca, roditelj, očuh, maćeha i usvojitelj.

U Sloveniji se starosna penzija stiče sa 65 godina života i 15 godina penzijskog staža, ili sa 60 godina života i 40 godina penzijskog staža, i kod muškaraca i kod žena. Kod invalidske penzije utvrđuje se stepen invaliditeta (I, II, III kategorija). Što se porodične penzije tiče, nju pod određenim uslovima mogu da ostvare udovica, udovac, deca, pastorci, unuci, roditelj i usvojitelj.

U Hrvatskoj muškarci odlaze u starosnu penziju sa navršenih 65 godina života i 15 godina staža osiguranja, a žene sa navršene 63 godine i, takođe, 15 godina staža osiguranja. U prevremenu penziju muškarci mogu otićisa 60 godina života i 35 godina penzijskog staža, dok žene sa 58 godina i 33 godine staža osiguranja.

Porodičnu penziju, pod određenim uslovima, mogu ostvariti udovica, udovac, deca, razvedeni bračni drug i roditelj, očuh, maćeha, usvojitelj, pastorčad, unučad… Udovica, udovac ili deca stupanjem u brak ili vanbračnu zajednicu mogu pod određenim uslovima izgubiti pravo na ovu naknadu.

U Federaciji BiH i muškarci i žene stiču penziju sa navršenih 65 godina života i 15 godina staža osiguranja, odnosno sa najmanje 20 godina penzijskog staža ili kad navrše 40 godina staža osiguranja bez obzira na godine života. Za invalidsku penziju je potrebno utvrditi invaliditet, kao i da penzijski staž pokriva najmanje trećinu radnog veka.

U Republici Srpskoj starosnu penziju stiču muškarci sa 65 godina života i 15 godina staža osiguranja, ili sa 56 godina i 8 meseci života, uz 40 godina penzijskog staža. Žene mogu u penziju sa 65 godina života i 15 godina staža osiguranja, kao i sa 60 godina života i 40 godina staža, odnosno 58 godina života i 35 godina staža osiguranja.

Izvor: Biznis.rs