Ako je ranije odnos sa klijentima bio prisan, pandemija ga je pretvorila u „zaista intiman“, opsuju zaposleni u oblasti privatnog bankarstva u svetu kako izgleda njihov posao u situaciji kada svi komuniciraju od kuće, preko ekrana. Tržište privatnog bankarstva u Srbiji je tek u začetku, ali iz razloga koji ne može da reši ni „svemoguća“ digitalizacija. Platežno sposobnih klijenata za takvu uslugu je malo, a ponude još manje zbog plitkog tržišta kapitala. Ipak, i kod nas ima banaka koje nude ovakvu mogućnost.
Pandemija je promenila sve, pa i odnos ličnih bankara sa svojim klijentima. Global finance je na kraju 2020. preneo reči Davida Bailina, IT direktora Citi Private banke, jedne od najboljih na svetu u ovoj oblasti: “Uvek smo bili u bliskim odnosima sa klijentima. A ovu godinu bih opisao kao zaista – intimnu”.
The Banker ocenjuje da banke moraju da nastave da se prilagođavaju potrebama svojih klijenata: ovo je odlučujući trenutak za privatne banke, čiji su se susreti „oči u oči“ brzo prebacili na susrete preko ekrana. Savetnici za bogatstvo (wealth advisers) ističu da su se društvene promene, za čije su sprovođenje očekivali da će biti potrebne godine, odigrale za svega – nekoliko nedelja.
Privatno bankarstvo u Srbiji za mnoge je nepoznanica. I to ne samo za korisnike, već i za same banke. Dok jedne navode da je digitalizacija i dostupnost bankarskih usluga obesmislila potrebu investicionih savetovanja „oči u oči“, druge tvrde da je Srbija svoju šansu za privatno bankarstvo, koje iziskuje velike troškove, ispustila još pre velike svetske krize 2008. godine. Treće, pak, smatraju da naša zemlja nema dovoljno bogatih i uticajnih korisnika za ovakve vrste usluga. Uprkos ovakvom većinskom stavu, neki usluge privatnog bankarstva uveliko nude klijentima.
Kakve savete korisnici dobijaju od privatnog bankara? Za odgovor na ovo pitanje neophodno je da klijent ima malo veći prihod koji želi da pametno investira. Mnogi u tu svrhu koriste usluge privatnih banaka u drugim državama, zaobilazeći domaće tržište iz razloga što je plitko i, mimo bankarskog sektora i nekretnina, ne pruža mnogo investicionih mogućnosti.
Milan Kovač, rukovodilac segmenta privatnog bankarstva u Raiffeisen banci za „Biznis i finansije“ ističe da Raiffeisen banka pruža uslugu privatnog bankarstva u Srbiji od juna prošle godine, pod posebnim nazivom „Friedrich Wilhelm Raiffeisen“. Prema njegovim rečima, privatno bankarstvo predstavlja najviši nivo usluge koji banka pruža u poslovanju sa građanima koji žele da koriste standardne bankarske proizvode prilagođene svojim potrebama, kao i da svoju imovinu uz odgovarajući savet očuvaju i uvećaju korišćenjem investicionih proizvoda. Upravo je, ističe, korišćenje investicionih proizvoda koji su prilagođeni ciljevima klijenata jedan od najvažnijih aspekata usluge privatnog bankarstva.
„Nerazvijeno domaće tržište kapitala je jedan od razloga da su ulaganja u nekretnine i dalje najčešći izbor klijenata za investiranje. Naš pristup je da kroz odgovarajući proces savetovanja klijenata, koristeći svu lokalnu i grupnu ekspertizu, klijentima privatnog bankarstva ponudimo nove investicione proizvode, koji uključuju lokalne investicione fondove kojima upravlja Raiffeisen Invest, strukturirane proizvode – sertifikate koje izdaje Raiffeisen Centrobank, ulaganje u obveznice itd”, navodi Kovač.
Raiffeisen privatno bankarstvo trenutno pruža usluge za više od 17.000 klijenata u regionu i ima preko 18 milijardi evra imovine pod upravljanjem. Usluga privatnog bankarstva u okviru ove bankarske grupacije trenutno postoji na odabranim tržištima u Rusiji, Češkoj, Slovačkoj, Mađarskoj, Rumuniji, Hrvatskoj, i od prošle godine u Srbiji.
„Odluka da se ova vrsta usluge ponudi klijentima u Srbiji predstavlja istovremeno znak poverenja u potencijal domaćeg tržišta, kao i kapaciteta domaće banke da pruži odgovarajući nivo usluge“, ističe Kovač.
OTP banka takođe nudi uslugu privatnog bankarstva. Kako se ističe na zvaničnoj internet stranici OTP banke, klijentima je, kroz susrete licem u lice, omogućen pristup posebno prilagođenim uslugama, kroz kreiranje različitih investicionih proizvoda na različitim finansijskim tržištima.
U studiji „Karakteristike i perspektive privatnog bankarstva – ima li za njega mesta u Srbiji?“, autorke Isidora Ljumović i Goranka Knežević ističu da je u našoj zemlji privatno bankarstvo i kao pojam, i kao delatnost – u začetku. „Klijenti koji zadovoljavaju kriterijume za ulazak u ovaj segment su retkost, dok je finansijsko tržište plitko i nelikvidno sa malo potencijalnih prilika za zaradu“, ističe se u radu.
Tipičan klijent privatnog bankarstva ima izuzetno bogatstvo, veliki priliv sredstava, često važan uticaj u lokalnoj zajednici, dobro je obavešten, ne želi da gubi vreme u bankama i na šalterima koji pružaju standardizovani set usluga, nema vremena za analizu informacija i donošenje investicionih odluka. On te poslove ostavlja banci, ali zahteva visok nivo i konzistentnost usluga, navodi se u studiji.
Autorke ističu da klijenti privatnog bankarstva često nemaju samo jednog bankara. „Kako su odlično informisani, a nisu preterano lojalni određenom privatnom bankaru, stalno preispituju i upoređuju međusobni kvalitet usluga koje dobijaju, prate zaradu koju privatni bankari ostvaruju za njih, njihove ideje i proaktivnost“.
Potencijalni klijenti na srpskom tržištu su uspešni menadžeri, sportisti, medijske ličnosti, bivši akcionari preduzeća, odnosno osobe koje zbog poslovnih obaveza ne mogu da se posvete vođenju računa o svom privatnom novcu i zato su im privatni bankari neophodni.
„Privatni bankari bi trebalo da im ukažu na bitne događaje na finansijskom tržištu, da zajedno sa njima razmotre rizike. Poželjno je da privatni bankari budu i investicioni savetnici. Konkretna ponuda usluga privatnog bankarstva jedne lokalne banke uključuje ugovaranje viših kamatnih stopa na depozite definisanih iznosa, niže provizije za transakcione troškove, povoljnije kamate za angažovana sredstva banke, savetodavne usluge vezane za ulaganja na domaćim i svetskim finansijskim tržištima“, objašnjava se u studiji.
Privatno bankarstvo je, prema podacima iznetim u ovom radu, i dalje najrazvijenije u Švajcarskoj, ali novi centri kao što su Hong Kong i Šangaj prete da mu preuzmu primat. Od zemalja u okruženju, privatno bankarstvo je najrazvijenije u Turskoj, Hrvatskoj i Bugarskoj.
Privatno bankarstvo se meša sa klasičnim bankarskim uslugama koje pružaju banke u privatnom vlasništvu. Takođe, usluge koje se pružaju u okviru privatnog bankarstva se poistovećuju sa uslugama VIP klijentima, koje su samo jedna karakteristika privatnog bankarstva.
„Neretko zaposleni u bankarskom sektoru, nemaju saznanja o privatnom bankarstvu i ne mogu da ga definišu. Dodatan problem sa kojim se banke suočavaju pri pružanju usluga privatnog bankarstva vezan je za investicioni segment. Naime, sa tradicionalnim uslugama kao što su depozitni i kreditni poslovi banke nemaju problema, ali zbog plitkog, nerazvijenog i nelikvidnog finansijskog tržišta banke su ograničene pri investicionim poslovima“, zaključuje se u studiji.
S druge strane, ističu autorke, klijenti koji su prešli granicu za ulazak na tržište privatnog bankarstva, po veličini svoje likvidne aktive, odavno su se orijentisali na privatne banke u Švajcarskoj, Luksemburgu ili Austriji, a retko u Njujorku.
Izvor: BiF.rs / Daniela Ilić
